Pagina's

9 september 2003

Andrea Camilleri - Rook!


'Laten we zeggen dat Sicilië een boom is, ja? Een zieke boom. Die hoge heren zijn nou bezig van: "Deze boom vertoont allerlei vlekken in de stam, de takken zijn half verrot, de bladeren zijn half in die kleur en half vergeeld", en vervolgens zijn ze weer vrolijk en tevreden naar huis gegaan.'

*****

Rook! is, na De loop der dingen uit 1978, de tweede roman van Andrea Camilleri, geschreven zo’n veertien jaar voor er zelfs maar sprake was van commissaris Montalbano, de laconieke hoofdpersoon in Camilleri’s inmiddels negendelige reeks. Met die reeks heeft Rook! de plaats gemeen, maar niet de tijd: het verhaal speelt zich af in het Siciliaanse stadje Vigàta aan het eind van de negentiende eeuw. Een zwavelhandelaar, Totò Barbabianca, moet zo snel mogelijk een hoeveelheid zwavel zien te vinden om te leveren aan een stoomschip dat onderweg is uit Odessa. Geen van zijn collega’s wil echter bijspringen, integendeel, het hele stadje verzamelt zich op de uitkijkpunten om te wachten tot een rookpluim de komst van het stoomschip aankondigt. Iedereen wil getuige zijn van de vernedering die Barbabianca te wachten staat, en verheugt zich in de komende ondergang van zijn bedrijf.
De Rook! uit de titel is niet alleen de kreet die weerklinkt wanneer de stoomboot opduikt, maar slaat ook op een typische karaktertrek van het Siciliaanse volk: ‘In het gezelschap van de Sicilianen moest hij voortdurend op zijn hoede zijn om het niet-gezegde, het bedoelde, het impliciete op te vangen, datgene waar het werkelijk om ging, terwijl datgene wat het expliciete gesprek inhield niet meer was dan dekmantel, rook in de ogen.’ Daarin is Camilleri een meester: het beschrijven van de verborgen motieven van een gemeenschap die bloed ruikt en daar meedogenloos naar handelt; een gemeenschap van individuen met elk hun eigenaardigheden en gevoeligheden. Camilleri weet ze allemaal feilloos en kleurrijk tevoorschijn te toveren, gekruid met humor bovendien. Wie op zoek is naar de meest hilarische scène van 2003, moet er maar ‘s het verhaal van de leeuw en de ezel op nalezen.
Rook! is zonder twijfel het beste wat ik al las van Camilleri.

Lees meer over Camilleri bij Italibro.

Rook! van Andrea Camilleri - oorspronkelijke titel Un filo di fumo - verscheen bij De Geus in 2003, vertaald uit het Italiaans door Manon Smits.
isbn
9044500023

Geen opmerkingen: