Joris Tulkens - Johanna de waanzinnige

De dienaren scharen zich eerbiedig aan de kant wanneer ze door de gangen voorbijkomt, voor de zoveelste keer op weg naar de erker die uitzicht geeft op de weg naar Saragossa. Achter haar rug wordt de naam van haar grootmoeder gefluisterd, Isabel van Portugal, die eveneens door liefdesverdriet in een ongeneeslijke ziekte verviel. Wisselende gemoedstoestanden, zwaarmoedige buien en driftige uitbarstingen waren toen ook de eerste symptomen.

****

Het derde kind is ze, van Isabella van Castilië en Ferdinand van Aragon. Haar oudere zus en broer sterven vroeg, en dus erft Johanna, die later de geschiedenis zal ingaan als 'de waanzinnige', de heerschappij over een groot deel van Spanje. Intussen is ze bovendien uitgehuwelijkt aan Filips de Schone, hertog van Bourgondië en zoon van Maximiliaan van Oostenrijk. Johanna - en vooral haar kinderen - kunnen dus aanspraak maken op de heerschappij over half Europa. In het begin van de zestiende eeuw gaat dat echter niet zonder slag of stoot. De buren liggen steeds op de loer, de Spaanse edelen willen ook hun zegje doen, en zelfs binnen de familie wordt er gekonkeld tegen de sterren op. Je zou van minder waanzinnig worden.

Tulkens wisselt hoofdstukken die aandoen als historische non-fictie af met het levensverhaal van Johanna. Hij schetst een genuanceerd beeld: bij momenten neemt de zogenaamd waanzinnige zeer rationele beslissingen. Was de waanzin slechts een verhaaltje dat werd opgehangen om Johanna op een zijspoor te zetten? Of dreven de offers die ze als heerseres moest brengen, haar dan toch tot waanzin? De waarheid zal wel ergens in het midden liggen. Een boeiende geschiedenis is het alleszins.

Johanna de waanzinnige van Joris Tulkens verscheen bij Davidsfonds in 2011.
376 blz, isbn 9789063066253