De officieren van de Force Publique Clément Brasseur en Léon Cerckel gaven eens opdracht een man bij zijn voeten aan een palmboom op te hangen waarna er een vuur onder hem werd aangestoken en hij dood werd gekookt. Twee missionarissen ontdekten een basis waar gevangenen werden gedood door hars over hun hoofd uit te gieten, die vervolgens in brand werd gestoken. De lijst is nog veel langer.
****
Ik zag onlangs een van die meestal grappig bedoelde infografiekjes passeren op Facebook, waarin de grootste massamoordenaars aller tijden op een rijtje werden gezet. Stalin en Hitler zijn niet echt een grote verrassing, maar op nummer drie prijkt Leopold II van België, de betovergrootnonkel van onze kersverse koning Filip. Tien miljoen doden zou hij op zijn geweten hebben: de Congolese bevolking, gehalveerd tussen 1880 en 1920. Zo een gigantisch aantal doden (om van afgehakte handen en slavenarbeid nog te zwijgen), gecombineerd met een relatief gemakkelijk doelwit (wat stelt dat kleine België ook voor) verklaren het ontstaan van de allereerste mensenrechtencampagne ter wereld.
Het is een fascinerend en onthutsend verhaal dat Adam Hochschild vertelt over Leopold II en zijn Congo-politiek. Zelf zette Leopold nooit een voet op Congolese bodem, nochtans 23 jaar lang zijn privébezit, maar het koloniale systeem, het meedogenloze uitmelken van natuurlijke rijkdommen, daar was de alleenheerser op zijn minst van op de hoogte. Begin de 20ste eeuw stond Leopold het immense land onder grote druk van mensenrechtenactivisten af aan de Belgische staat. Sluwe vos als hij was, slaagde hij er zelfs in er nóg rijker uit te komen. Voor eigen gebruik, uiteraard, maar Brussel en Oostende hebben er ook een paar openbare monumenten aan overgehouden.
Het loont zeker de moeite om De geest van Leopold II te lezen. Erg veel krijg je er in eigen land nog altijd niet over te horen - het is tekenend dat er een Amerikaan voor nodig was om dit boek te schrijven, en dan nog aan het eind van de twintigste eeuw, bijna honderd jaar na de feiten. Sluimert daar nog een stukje onverwerkt nationaal verleden?
Het is een fascinerend en onthutsend verhaal dat Adam Hochschild vertelt over Leopold II en zijn Congo-politiek. Zelf zette Leopold nooit een voet op Congolese bodem, nochtans 23 jaar lang zijn privébezit, maar het koloniale systeem, het meedogenloze uitmelken van natuurlijke rijkdommen, daar was de alleenheerser op zijn minst van op de hoogte. Begin de 20ste eeuw stond Leopold het immense land onder grote druk van mensenrechtenactivisten af aan de Belgische staat. Sluwe vos als hij was, slaagde hij er zelfs in er nóg rijker uit te komen. Voor eigen gebruik, uiteraard, maar Brussel en Oostende hebben er ook een paar openbare monumenten aan overgehouden.
Het loont zeker de moeite om De geest van Leopold II te lezen. Erg veel krijg je er in eigen land nog altijd niet over te horen - het is tekenend dat er een Amerikaan voor nodig was om dit boek te schrijven, en dan nog aan het eind van de twintigste eeuw, bijna honderd jaar na de feiten. Sluimert daar nog een stukje onverwerkt nationaal verleden?
De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo van Adam Hochschild - oorspronkelijke titel King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa - verscheen bij Meulenhoff in 1998, vertaald uit het Engels door Jan Willem Bos.
359 blz, isbn 9029070358
Geen opmerkingen:
Een reactie posten