Pagina's

15 april 2005

Arto Paasilinna - Wees genadig




Wie? De Fin Arto Paasilinna is een van de grappigste romanschrijvers. Hij werd geboren in 1942 en debuteerde in 1971. Zijn romans zijn vertaald in twintig talen. Haas werd ook verfilmd.

Wat? Een Fin als interim-God.

Genre: komische roman

Sterren: ****


In gedachten zei Pirjeri dat hij, zodra hij op eigen houtje de wereld mocht gaan besturen, wel wist wat hij zou doen. De wereldvrede moest worden bewerkstelligd, de ecologische problemen moesten worden opgelost, de hemel moest weg uit deze vervallen burcht en bij voorkeur naar Finland worden verplaatst, en bovendien moesten de dieren een eigen hemel krijgen. Pirjeri had een diervriendelijke natuur.


Recensie: De grappigste man ter wereld is een Fin. Hij heet Arto Paasilinna en verblijdde ons al eerder met pareltjes als De huilende molenaar, De gifkokkin, en vorig jaar nog het prachtige De zelfmoordclub. Daarin ging een buslading Finnen op reis met een gezamenlijke zelfmoord als doel. Ook Wees genadig, de nieuwste vertaling van Paasilinna's werk, maar al geschreven in 1989, kent een ongewoon uitgangspunt.

In het eerste hoofdstuk maken we kennis met God. In tegenstelling tot wat velen denken, is God geen oude man met witte baard, maar een knappe man in een grijs, goed zittend flanellen pak. In de hemel, gesitueerd in een Bulgaarse burcht en voormalig nonnenklooster, ontfermt hij zich over de wereld, bijgestaan door de staatssecretarissen Paulus en Gabriël, en een vijfduizendtal engelen. Sinds de Eerste Wereldoorlog lijdt God onder een lichte depressie. Hij wil er een jaartje tussenuit. Een vrome en onverschrokken mens moet ondertussen zijn plaats innemen. De keuze valt op Pirjeni Ryynänen, een torenkraanbestuurder uit Helsinki. Hij krijgt het besturen van de wereld als opdracht. Dat verloopt echter niet zonder slag of stoot.

Paasilinna is de enige auteur die me luidop aan het lachen krijgt. Een glimlach of gniffellachje overkomt me wel vaker, maar echte lachbuien, daar heeft Paasilinna het monopolie op. Toch zijn er ook scherpe kantjes aan dit boek. God neemt Pirjeni mee langs de crisisgebieden op de wereldkaart. Sinds Paasilinna dit boek schreef in 1989 is er angstwekkend weinig veranderd. Het Nabije Oosten, Afghanistan, Somalië: zo veel beter gaat het er tegenwoordig niet aan toe, de zelfverklaarde kruisvaarder George W ten spijt.

Maar uiteindelijk weegt het lachen wel door. Met paus Johannes Paulus bijvoorbeeld, die 'Poolse stijfkop', onder wie het rooms-katholieke geloof 'ronduit ouderwets' is geworden. Echtparen kunnen, op de drempel van de eenentwintigste eeuw, nog steeds niet scheiden, 'ook al was hun huwelijk niet meer dan een formaliteit. Aan geboortebeperking doen was evenmin mogelijk, en abortus was ook niet toegestaan.' 'Met name vrouwen hadden te lijden onder deze conservatieve instelling.' Johannes Paulus heilig? Ik dacht het niet.


Meer van Arto Paasilinna: De tien minnaressen
Links: Noordse literatuur - Wereldbibliotheek
Google Maps: Wees genadig op de wereldkaart

Wees genadig werd uitgegeven door Wereldbibliotheek in 2005. Het boek werd vertaald uit het Fins door Annemarie Raas. ISBN 9028420800.

Geen opmerkingen: