Dit is het ongeschreven verhaal van het beleid dat het IMF 'stabiliseringsprogramma's' noemt, alsof landen schepen zijn die op de hoge golven van de markt heen en weer worden geslingerd. Ten slotte komen ze tot rust, maar dat nieuwe evenwicht wordt bereikt door miljoenen mensen overboord te gooien: ambtenaren, eigenaars van kleine bedrijven, boeren die van hun eigen land leven, vakbondsleden. Het akelige geheim van 'stabilisering' is dat de grote meerderheid van de mensen nooit opnieuw aan boord klimt. Ze komen terecht in sloppenwijken, waar nu 1 miljard mensen wonen. Ze komen terecht in bordelen of in containers van vrachtschepen. Zij zijn de onterfden, de mensen over wie de Duitse dichter Rainer Maria Rilke schreef dat 'hun noch het verleden, noch de toekomst toebeheert'.
*****
'Ik schrijf een boek over shock. Over hoe landen in een shocktoestand raken - door oorlogen, terreuraanslagen, staatsgrepen en natuurrampen. En over hoe ze daarna opnieuw chocks ondergaan - toegebracht door grote ondernemingen en politici die de angst en desoriëntatie van die eerste shock misbruiken om een economische shocktherapie door te drijven. En over hoe mensen die zich tegen deze shockpolitiek durven te verzetten zo nodig voor een derde keer worden geshockt - door politie, soldaten en ondervragers in de gevangenis.'
Volgens Klein wordt moedwillig gebruik gemaakt van shocks om onpopulaire maatregelen door te voeren. Het is een tragische misstap in de geschiedenis, die begint bij Milton Friedman, een van de meest invloedrijke economen van de vorige eeuw. De economie moet zo vrij mogelijk zijn: geen bemoeienissen vanuit de overheid, gedaan met de sociale uitkeringen. Elke kans moet aangegrepen worden om dat economische programma door te voeren. De aanzet kan een staatsgreep zijn, zoals die van Pinochet in Chili, of een tsunami, de Falklandoorlog of het einde van de apartheid. Het resultaat is steeds hetzelfde: een kleine groep rijken wordt nog rijker, de grote meerderheid van de bevolking vervalt in armoede. Bovendien, zo is gebleken, kan dit systeem vaak niet overleven als het niet gepaard gaat met een terreurbeleid, met het uitschakelen van de oppositie. Het geweld bracht Friedman en zijn discipelen niet aan het twijfelen, integendeel. Tijdens een conferentie rond de heropbouw van Irak merkte een deelnemer op: 'De beste tijd om te investeren is wanneer het bloed nog op de grond ligt.' Een beangstigende conclusie.
Terwijl de rest van de wereld langzaamaan het perverse van het systeem begint in te zien, houden de Amerikaanse president en zijn neoconservatieve bondgenoten vast aan de volkomen vrije markt. Sinds de orkaan Kathrina New Orleans verwoestte, zijn de meeste publieke scholen er verdwenen. Zelfs de hulpverlening was massaal uitbesteed aan privé-ondernemingen, net zoals de heropbouw van Irak werd toevertrouwd aan Amerikaanse bedrijven, die bovendien vaak een band hebben met neoconservatieven in de regering Bush. Het is wat Klein het rampenkapitalisme noemt: een hele tak van de economie rekent op rampen en oorlogen om de aandeelhouders tevreden te houden. De politici beslissen over de te voeren oorlogen, de ondernemingen strijken de winst op.
De shockdoctrine is een verbijsterende en tot in de puntjes gedocumenteerde aanklacht tegen het platte kapitalisme. Klein hoeft niet eens een overtrokken retoriek te hanteren: de feiten zijn er en ze zijn voldoende overtuigend om de ogen te openen. Na No logo zeven jaar geleden levert Naomi Klein een nieuw manifest af, een nieuwe bijbel voor de andersglobalisten. Wat we nodig hebben op de wereld is een derde weg. Het communisme heeft bewezen niet te werken, het wordt tijd dat ook het nietsontziende kapitalisme naar de geschiedenisboeken wordt verwezen. De shockdoctrine moet je lezen, al was het maar om je te wapenen tegen de shocks die ons ongetwijfeld nog te wachten staan.
De shockdoctrine van Naomi Klein - oorspronkelijke titel The Shock Doctrine, The Rise of Disaster Capitalism - werd uitgegeven door De Geus in 2007, vertaald uit het Engels door Dick Lagrand en Marjolijn Stoltenkamp. 669 pagina's, isbn 97809044509182.
Volgens Klein wordt moedwillig gebruik gemaakt van shocks om onpopulaire maatregelen door te voeren. Het is een tragische misstap in de geschiedenis, die begint bij Milton Friedman, een van de meest invloedrijke economen van de vorige eeuw. De economie moet zo vrij mogelijk zijn: geen bemoeienissen vanuit de overheid, gedaan met de sociale uitkeringen. Elke kans moet aangegrepen worden om dat economische programma door te voeren. De aanzet kan een staatsgreep zijn, zoals die van Pinochet in Chili, of een tsunami, de Falklandoorlog of het einde van de apartheid. Het resultaat is steeds hetzelfde: een kleine groep rijken wordt nog rijker, de grote meerderheid van de bevolking vervalt in armoede. Bovendien, zo is gebleken, kan dit systeem vaak niet overleven als het niet gepaard gaat met een terreurbeleid, met het uitschakelen van de oppositie. Het geweld bracht Friedman en zijn discipelen niet aan het twijfelen, integendeel. Tijdens een conferentie rond de heropbouw van Irak merkte een deelnemer op: 'De beste tijd om te investeren is wanneer het bloed nog op de grond ligt.' Een beangstigende conclusie.
Terwijl de rest van de wereld langzaamaan het perverse van het systeem begint in te zien, houden de Amerikaanse president en zijn neoconservatieve bondgenoten vast aan de volkomen vrije markt. Sinds de orkaan Kathrina New Orleans verwoestte, zijn de meeste publieke scholen er verdwenen. Zelfs de hulpverlening was massaal uitbesteed aan privé-ondernemingen, net zoals de heropbouw van Irak werd toevertrouwd aan Amerikaanse bedrijven, die bovendien vaak een band hebben met neoconservatieven in de regering Bush. Het is wat Klein het rampenkapitalisme noemt: een hele tak van de economie rekent op rampen en oorlogen om de aandeelhouders tevreden te houden. De politici beslissen over de te voeren oorlogen, de ondernemingen strijken de winst op.
De shockdoctrine is een verbijsterende en tot in de puntjes gedocumenteerde aanklacht tegen het platte kapitalisme. Klein hoeft niet eens een overtrokken retoriek te hanteren: de feiten zijn er en ze zijn voldoende overtuigend om de ogen te openen. Na No logo zeven jaar geleden levert Naomi Klein een nieuw manifest af, een nieuwe bijbel voor de andersglobalisten. Wat we nodig hebben op de wereld is een derde weg. Het communisme heeft bewezen niet te werken, het wordt tijd dat ook het nietsontziende kapitalisme naar de geschiedenisboeken wordt verwezen. De shockdoctrine moet je lezen, al was het maar om je te wapenen tegen de shocks die ons ongetwijfeld nog te wachten staan.
De shockdoctrine van Naomi Klein - oorspronkelijke titel The Shock Doctrine, The Rise of Disaster Capitalism - werd uitgegeven door De Geus in 2007, vertaald uit het Engels door Dick Lagrand en Marjolijn Stoltenkamp. 669 pagina's, isbn 97809044509182.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten