Pagina's

29 augustus 2008

Ludo De Witte - De moord op Lumumba




Wat? Wie vermoordde de eerste premier van onafhankelijk Congo?

Wie? Ludo De Witte (1956) is socioloog en historicus.

Genre: non-fictie

Sterren: ****


Bijna honderd jaar eerder had Leopold II in een marmeren medaillon een tekst laten graveren: 'Il faut à la Belgique une Colonie'. Die droom was werkelijkheid geworden. Om haar echter voor de toekomst veilig te stellen, moest in Leopoldstad een zwart bewind aan de macht komen waarmee man zaken kon doen. Patrice Lumumba stond dat in de weg. Marlière en zijn collega's waren er ondertussen van overtuigd geraakt dat er slechts één oplossing overbleef. Il faut à la Belgique un assassinat...


Recensie: Wie vermoordde Patrice Lumumba, de eerste premier van het onafhankelijke Congo? Een interne Congolese afrekening, was jarenlang het verdict. Af en toe werd ook de CIA genoemd, die een dam wilde opwerpen tegen het communisme - we spreken over het jaar 1961. Ludo De Witte voegde er in 1999 een derde verdachte aan toe: de Belgische staat, onder leiding van premier Gaston Eyskens. Na verschijnen van het boek kwam het tot een officieel onderzoek, en in 2002 nam de regering-Verhofstadt namens de Belgische autoriteiten een gedeeltelijke verantwoordelijkheid op zich.

Ludo De Witte volgt in De moord op Lumumba de gebeurtenissen in het net onafhankelijk geworden Congo op de voet. Kersvers premier Patrice Lumumba zet meteen de toon met zijn speech ter gelegenheid van de onafhankelijkheidsviering, waarin hij de misdaden van het kolonialisme veroordeelt. Koning Boudewijn, die net tevoren de loftrompet heeft gestoken van diezelfde kolonisten, is not amused. Erger wordt het wanneer Lumumba ook de daad bij het woord voegt en een nationalistisch beleid gaat voeren. Dat doorkruist de Belgische belangen in de regio in die mate dat de regering besluit dat Lumumba van het toneel moet verdwijnen. In het volle besef van wat Lumumba daar te wachten staat, dringt België aan op zijn uitlevering aan Katanga, een afgescheurde Congolese provincie, quasi-onafhankelijk, maar achter de schermen nog stevig in Belgische handen.

De moord op Lumumba. Het klinkt als een thriller, en bij momenten leest het ook als een thriller. De verantwoordelijkheid van de Belgische overheid en de schaamteloze partijdigheid van de VN onder secretaris-generaal Hammarskjöld geven kleur aan het politieke spel op hoog niveau. De Witte lijkt niet altijd even onpartijdig, maar de conclusie is hoe dan ook schrijnend en verpletterend: de Belgische regering is op zijn minst medeplichtig aan de moord op een buitenlands staatshoofd. De moord op Lumumba graaft zelfs nog een tikje dieper en schetst een beeld van de Westerse inmenging in heel Afrika. Onafhankelijkheid tot daaraan toe, maar de belangen moeten tot elke prijs verdedigd worden. Of met de woorden van Lumumba zelf: Als ik morgen sterf, dan is het omdat een blanke een zwarte bewapend zal hebben...

Links: wikipedia over Ludo De Witte en Patrice Lumumba - een artikel uit Gazet van Antwerpen - een Engelstalige boekbespreking
Google Maps: De moord op Lumumba op de wereldkaart

De moord op Lumumba van Ludo De Witte verscheen bij Uitgeverij Van Halewyck in 1999.
430 pagina's, isbn 9056172360

Geen opmerkingen: