Pagina's

4 maart 2009

F.M. Dostojevski - De gebroeders Karamazow




Wat? Moord en doodslag in de familie Karamazow.

Wie? Fjodor Dostojevski (1821 - 1881) was een Russische romanschrijver en publicist.

Genre: roman

Sterren: **


- Maar wat sta je te trillen? Weet je wel waar de schoen wringt? Mitja mag dan al een eerlijke kerel zijn (hij is dom maar eerlijk) maar het is een zinnelijk wezen. En daarmee valt of staat zijn hele wezen. Dat heeft hij van zijn vader, die gemene wellust... Ik kan me wel eens over jou verbazen, Aljosja: hoe kom jij zo kuis? Je bent toch ook een Karamazow! En de zinnelijke hartstocht is in jullie gezin constant op het punt van ontsteking. Drie opgezweepte kerels bespieden daar elkaar... met het mes achter de hand. Ze vliegen alle drie met de koppen tegen elkaar en waarom zou jij als vierde daar nog niet bijkomen.


Recensie: Een toezegging is vlug gebeurd. Op LibraryThing werd het plan opgevat samen een klassieker te lezen. De keuze viel al snel op Dostojevski's De broers Karamazov. Leuk. Doen! Alleen: het boek telt een slordige 950 bladzijden, en de nieuwe vertaling van een paar jaar geleden bleek onvindbaar. Resultaat: ondergetekende was opgezadeld met een vertaling uit 1958. Spelling en zinsbouw zijn niet meer hetzelfde als toen, moeten we vaststellen. Zijn de broertjes dan compleet tegengevallen? Welneen. Of beter gezegd: ja én neen.

De gebroeders Karamazow (ik gebruik dan maar de oude titel) zijn met z'n drieën, twee broers en een halfbroer om precies te zijn. De oudste, Dmitri, is in het leger geweest en heeft al zijn geld erdoor gejaagd. Daarover ligt hij in ruzie met zijn vader Fjodor. De tweede, Iwan, is de snuggere van het gezelschap, en de derde, Aleksej, zit in het klooster als pupil van de starets, een soort Russisch-orthodoxe goeroe. De vier (vader inbegrepen) zitten gevangen in een eeuwigdurende rivaliteit over geld en vrouwen. Naast een erfeniskwestie tussen Dmitri en zijn vader, gaat de strijd vooral over twee dames. De deftige Katerina is de verloofde van Dmitri, maar die zou haar maar al te graag omruilen voor de iets minder deftige Groesjenka, die helaas ook het onderwerp van verlangen is van vader Fjodor. Iwan daarentegen zou maar al te graag zijn broers verloofde Katerina inpikken. Dat alles leidt tot verhitte discussies en zelfs gevechten, terwijl Aleksej tracht de lieve vrede te bewaren. Dat lukt niet echt, want op een noodlottige nacht wordt vader Fjodor vermoord. Maar door wie?

Ja, De gebroeders Karamazow van a tot z lezen is een beproeving, maar waarschijnlijk geldt dat al een stuk minder voor De broers Karamazov, de alom bejubelde nieuwe vertaling. Hierbij evenwel de opmerking dat sommige delen ook inhoudelijk gedateerd aandoen. De Groot-Inquisiteur bijvoorbeeld, toch alom geprezen als een van de hoogtepunten van de Russische literatuur, is grotendeels aan mij voorbijgegaan, net als sommige verhitte discussies over de rol van de kerk in het staatsbestel. En toch is De gebroeders voor zeg maar 80 procent boeiende lectuur. Je blijft je verbazen over de pathetische knievallen, het overdreven eergevoel en de impulsieve vechtpartijen. Dit is een rechtbankthriller avant la lettre: je wil weten wie de dronkelap en schuinsmarcheerder Fjodor heeft omgebracht. Een thriller die ook vierhonderd pagina's korter kon, dat wel. Maar doe gewoon zoals ik: laat de groot-inquisiteur voor wat het is, en geniet van de romantiek.

Links: wikipedia - Van Oorschot Uitgeverij - recensies van Humo en 8weekly

De gebroeders Karamazow van Fjodor Dostojevski is in verschillende uitgaven beschikbaar, onder andere in een nieuwe vertaling als De broers Karamazov. Mijn uitgave is een deel van de Verzamelde werken en dateert van 1958 (uitgeverij G.A. Van Oorschot - 960 pagina's).

Geen opmerkingen: