Bram Dehouck - interview

Een ontspoord gevoel van gerechtigheid

Bram Dehouck publiceerde in het voorjaar van 2009 zijn eerste thriller, De minzame moordenaar. Twee dingen vallen op: het oorlogsverleden van de stad Ieper, en de breuk met de klassieke whodunnit. Wie de moordenaar is, is immers al heel snel duidelijk. Maar waarom moordt hij? En houdt hij er ooit mee op?

Fictie en non-fictie

Dehouck werkt in de sociale sector als communicatieverantwoordelijke. "Ik maak folders, brochures, mailings, en zo. Daarnaast lees ik veel, vooral spannende, buitenlandse boeken. Tot slot teken en schilder ik, al is dat de laatste tijd wat verminderd door het schrijven."

Dehouck schreef eerder een non-fictieboek, Het meisje dat vergeet. "Mijn eerste boek is er gekomen door een oproep van Uitgeverij Van Halewyck en Radio 1. Veel mensen zeggen wel eens: "Goh, mijn leven, daar kan ik een boek over schrijven!". Het idee van de oproep was om die uitspraak te laten uitkomen. De luisteraars van Radio 1 konden hun levensverhaal insturen, en de uitgeverij selecteerde enkele verhalen die tot een boek zouden worden uitgewerkt. Ik stuurde drie zinnetjes in over mijn zus, die na een ongeval haar kortetermijngeheugen verloor. Ik werd niet geselecteerd voor de wedstrijd, maar de redactie van de uitgeverij vond mijn drie zinnetjes zo sterk dat ze me uitnodigden voor een gesprek. Uiteindelijk schreef ik toch een boekje, en het is ook het enige boek geworden dat uit die oproep is voortgekomen."

De stap naar fictie was daarna snel gezet. "Voor mij was het niet zo'n grote stap, omdat ik mijn non-fictieboek ook heb gestructureerd als een roman. Mijn eerste boek is een "waargebeurd verhaal", het enige verschil met fictie is dat alles echt gebeurd is. Als ik een non-fictiewerk lees over politiek of geschiedenis, heb ik ook graag dat het boeiend geschreven is en romantechnieken gebruikt."

Roman en thriller

Op de cover van De minzame moordenaar prijkt het etiket 'literaire thriller'. "Misdaadroman was wellicht beter geweest. Omdat het meer een roman is, en over misdaad gaat. De term literaire thriller is zwaar beladen, omdat die vaak misbruikt wordt door uitgevers. Ik merk dat het nu zelfs als negatief aanzien wordt: sommige thrillerfans schuwen boeken waarop 'literaire thriller' staat. Dat is nochtans niet nodig: er zijn gewoonweg thrillers die nauwelijks literaire kwaliteiten hebben, en er zijn spannende romans die voor mijn part best wel het etiket 'literaire thriller' mogen krijgen. Het zou goed zijn mochten uitgevers enkel nog de term literair kleven op spannende boeken die echt literair zijn. Maar waarschijnlijk is de beste keuze om gewoonweg geen etiketten meer te kleven."

De minzame moordenaar lokte gemengde reacties uit: sommige recensenten vinden het boek niet spannend genoeg, anderen loven Dehouck voor zijn breuk met het klassieke misdaadverhaal. "Ik lees zelf graag thrillers, maar ik was op een bepaald moment een beetje uitgekeken op de stereotype seriemoordenaar in veel thrillers. Die moordenaar is vaak een gevoelloze bruut die enorm veel plezier beleeft aan het moorden. Ik wilde eens een ander type portretteren, een moordenaar die niet gedreven wordt door bloeddorstige lusten of perverse hersenkronkels, maar die moordt vanuit een ontspoord gevoel van gerechtigheid. Iemand die niet graag moordt, die moorden verafschuwt, maar die het niet kan laten."

"Daarnaast heb ik lang getwijfeld of ik een klassieke structuur zou volgen, want met mijn concept was dat zeker gelukt: mijn moordenaar pleegt zijn daden op een uitgekiende manier en de plot is simpel, wat goed is voor de geloofwaardigheid. In een strakke, klassieke structuur kon dat wel werken. Maar ik had geen zin om het op die manier te doen. Het hele onderzoek naar de moorden interesseerde me niet. Wat me meer interesseerde, was wat de moordenaar drijft. Daarom schreef ik het vanuit zijn standpunt. Hij vertelt wat hij doet, en als hij daarmee de helft van de plot al prijsgeeft, dan is dat maar zo. Het gaat in mijn boek niet om een gestoorde gek die moordt voor de kick, waardoor ik zijn motivatie belangrijker vind dan het spelletje rond het vinden van de moordenaar."

"Ik zit een beetje tussen twee stoelen: tussen de roman en de thriller. Mensen die echt voor de spanning gaan, kunnen het boek daarom te soft vinden. Mensen die de literatuur gewoon zijn, vinden het misschien te brutaal. Maar het is wel het soort boekje dat ik zelf wil lezen. En ik krijg zeer positieve reacties van lezers."

Romantiek en waanzin

Het verhaal speelt zich af in Ieper, de hoofdstad van het WO I-toerisme. "De Eerste Wereldoorlog leeft nog bij de Ieperlingen in die zin dat je er niet omheen kan kijken. Veel Britse soldaten zijn namelijk begraven op de plaats waar ze gestorven zijn. Dat zorgt letterlijk voor surrealistische landschappen. Hier vind je bijvoorbeeld kerkhoven middenin een maïsveld, een bos of de stad. Ik rijd elke dag voorbij een kerkhof dat honderd meter diep tussen de omgewoelde aardekluiten ligt, en ernaartoe leidt een loodrecht paadje van één meter breed in perfect gemaaid gazon. Dan krijg je echt kippenvel, als je zoiets ziet. Maar de meeste inwoners zien het niet meer, ze zijn eraan gewend geraakt."

"Mij persoonlijk zal het altijd iets blijven doen: de Last Post (de dagelijkse herdenking onder de Ieperse Menenpoort, red.) of een Brits kerkhof bezoeken. Daar hangt zo'n soort romantiek over, daar ben je gevoelig aan of niet. Ik wist wel meteen dat het de perfecte achtergrond was voor mijn verhaal: enerzijds het waanzinnige van het doden, anderzijds de romantiek, het vereren van de dode. Je moet het de Angelsaksische wereld nageven: ze zijn meesters in het vereren van hun gevallen soldaten. En dat geeft een dubbel gevoel, dat je als lezer ook hebt bij het hoofdpersonage van het boek."

Plannen en wensen

Plannen voor de toekomst heeft Dehouck ook. "Ik ben aan een nieuw verhaal bezig. Opnieuw een spannend verhaal, en in bepaalde aspecten spannender dan De minzame moordenaar. Maar er komt geen rechercheur aan te pas, hooguit een plaatselijke politieman die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats verschijnt."

Tot slot een eindejaarswens voor de lezers: "Als fervente lezer weet ik vaak al wat mijn kerstcadeautje wordt. Ook nu, als ik naar de kerstboom kijk, zie ik er een dik pak onder liggen. En de afmetingen doen me al iets vermoeden. Ik wens iedereen datzelfde gevoel toe: te weten dat er onder de kerstboom nog uren leesplezier liggen te wachten."

Zie ook de recensie van De minzame moordenaar op deze blog.

De minzame moordenaar van Bram Dehouck verscheen in juni 2009 bij uitgeverij Van Halewyck.
175 pagina's, isbn 9789056179274