Andrea Vitali - Juffrouw Jole wil een man

***

Juffrouw Jole werkt voor de gemeenteadministratie van Bellano, aan het Comomeer, en is vooralsnog ongehuwd. Ze droomt wel eens van haar prins op het witte paard, maar daar blijft het bij. Tot ze uitgenodigd wordt op een feestje bij een oude vriendin.

Dankzij het beetje wijn dat ieder van hen dronk, kwamen de meest uiteenlopende anekdotes over de huwelijkse staat ter tafel. In geen jaren had Jole zo moeten lachen en om niet bij de anderen achter te blijven had ze op een gegeven ogenblik haarzelf en haar bestaan als oude vrijster op de hak genomen, tot vermaak van haar tafelgenoten. De aanwezigheid van al die getrouwde vriendinnen, sommige hadden kinderen, had haar niet treurig gestemd. In tegendeel, het had haar nieuwe energie gegeven: alsof binnen in haar een nieuwe gedachte was opgebloeid, namelijk dat het leven vol verrassingen is en zij behalve de wens ook het recht had om hoop te hebben, om uit alle macht de droom van een man, een echtgenoot na te jagen.

Daarmee is de kiem gezaaid, maar de aspiraties komen pas in een stroomversnelling wanneer haar collega Iris, niet al te snugger en eerder achterbaks van aard, gaat trouwen en wegens problemen op het werk Jole niet eens uitnodigt voor het feest. De reeks misverstanden die daarop volgt zou in FC De Kampioenen niet misstaan (al ligt een vergelijking met De Collega's meer voor de hand). Alleen lijdt Vitali niet aan het gebrek aan inspiratie en frisheid waar de kampioenen na twintig jaar wel mee te kampen krijgen. Een amusant boek dus, geen hoogstaande literatuur, maar een mooi zomers tussendoortje.

Juffrouw Jole wil een man van Andrea Vitali - originele titel Un amore di zitella - verscheen bij Serena Libri in 2009, vertaald uit het Italiaans door Aafke van der Made.
151 blz, isbn 9789076270524

Alberto Ongaro - Hoog spel

Welnu: de gravin wierp drie Totums op een rij, tegen een Totum en twee Nihils van mij. Zij had dus gewonnen en ik was haar eigendom geworden, net als het palazzo in Santa Fosca, de villa aan de Brenta en alles wat mijn vader had ingezet en verloren. Het kwam me voor dat er een doodse stilte volgde op het moment dat de dobbelsteen voor de derde maal op een Totum bleef liggen, wat mijn nederlaag betekende.

***

Van de intussen bijna negentigjarige Venetiaan Alberto Ongaro verscheen bij Serena Libri De brug van de verlating, maar daar ging deze Hoog spel nog aan vooraf. Het origineel dateert van 1985 en werd in 1987 verfilmd (als je IMDb mag geloven met matig succes).

Hoog spel is iets helemaal anders dan de psychologische spanning van De brug van de verlating. Het is een historische schelmenroman waarin de jonge Francesco Sacredo vanuit ballingschap terugkeert naar Venetië. Helaas moet hij daar vaststellen dat zijn vader alle familiebezittingen heeft vergokt aan gravin Mathilde von Wallenstein, een soort achttiende-eeuwse versie van Cruella de Vil. Francesco's tegenzet is niet zo slim: hij zet zijn eigen lijf in om alle familiebezittingen terug te winnen. Hij verliest, en in plaats van arm én gevangen te zijn, besluit hij gewoon arm te zijn. Francesco slaat dus op de vlucht, in de hoop zijn zus in Lyon te bereiken. Gravin Von Wallenstein is echter van het aanhoudende type: ze stuurt een paar huurmoordenaars achter hem aan tijdens zijn lange tocht doorheen Noord-Italië.

Amusant is Hoog spel zeker: Francesco laat zich jammerlijk in met een mooie, amoureuze jongedame, vecht een robbertje met een paar argwanende studenten en slaat een genereus aanbod af van een stel kaartspelende dwergen. Leesplezier, dat wel, maar veel meer moet je er ook niet achter zoeken.

Hoog spel van Alberto Ongaro - oorspronkelijke titel La partita - verscheen bij Serena Libri in 2009, vertaald uit het Italiaans door Anthonie Kee.
296 blz, isbn 9789076270555

Guy Delisle - Pyongyang

***

In de winkel is ie niet meer te vinden, maar gelukkig is er nog de bibliotheek. Pyongyang was het enige boek dat nog ontbrak in het rijtje van Birma, Shenzhen en Jeruzalem. Guy Delisle reist van hier naar daar, soms samen met zijn vrouw die voor Artsen zonder Grenzen werkt, soms voor zijn eigen werk als tekenaar en cartoonist. Dat laatste is het geval in Pyongyang, hoofdstad van Noord-Korea, wellicht het strengst-communistische en meest gesloten land ter wereld. Die geslotenheid blijkt ook uit Delisles relaas over zijn verblijf in de stad. Altijd zijn gids en vertaler aanwezig, niets wordt aan het toeval overgelaten, de toeristische bezoeken lopen over van adoratie voor de president en zijn zoon. Delisles toon is gekend: op licht-humoristische wijze bericht hij over de apartste uithoeken van de wereld. Misschien kan meneer Kim er wel niet zo mee lachen.

Pyongyang van Guy Delisle - oorspronkelijke titel Pyongyang - verscheen bij Oog & Blik in 2009, vertaald uit het Frans door Gert Jan Pos.
176 blz, isbn 9789054922575

Edward Whittemore - Jericho mozaïek

Jij dient Israël, Yossi. Maar je doet het in een duistere en gecompliceerde wereld waar waarheid haar eigen tegengestelde kan zijn...

****

Februari 2005: ik ontdekte Dear Catastrophe Waitress van Belle & Sebastian - anders dan alle muziek die ik ooit hoorde - en ik las Sinaï tapijt van Edward Whittemore - anders dan alle boeken die ik ooit las. Het was bombastisch, verrassend en mysterieus, en dat geldt voor zowel de muziek als het boek. Toegegeven, na de eerste twee boeken van het Jeruzalemkwartet waren de meeste rare kronkels verdwenen, op dat ene breiende Indianenopperhoofd in Nijlschaduwen na. Die meer ernstige lijn zet zich door in Jericho mozaïek, het afsluitende deel van het kwartet.

Rode draad door heel de cyclus is Jeruzalem, wellicht de meest bevochten stad ter wereld. Jericho mozaïek beslaat de hele naoorlogse geschiedenis van Jeruzalem en de Israëlische staat. Met naoorlogs bedoel ik na de Tweede Wereldoorlog, en niet de invasie van 1948 of de zesdaagse oorlog van 1967. Verschillende keren wist de jonge staat Arabische aanvallen te weerstaan en zelfs land in te pikken. In Jericho mozaïek is dat voor een groot deel te danken aan Yossi, een soldaat die onder de vleugels van Mossad-directeur Tajar naar Damascus trekt. Hij is de perfecte spion: 'een spion die zo diep zou binnendringen in de Arabische cultuur dat hij nooit meer zou terugkeren.'

De jaren verstrijken. Israël handhaaft zich omringd door vijanden. De Loper - Yossi's codenaam - doet zijn werk, en Tajar bekommert zich om Yossi's vrouw en kind. En dan is daar nog Bell, de eenogige Britse spionnenbaas die zich na de oorlog terugtrok tussen de sinaasappelbomen in Jericho. Op zijn veranda kruisen de levenspaden van de hoofdrolspelers, soms zonder dat ze het zelf beseffen. 'Een Joodse meesterspion in Jeruzalem, een Islamitische patriot in Damascus, een Christelijke onderwijzer die zich schuilhield in de grotten van de woestenij van Judea': allen zijn ze erbij.

Het Jeruzalemkwartet behoort tot het meest monumentale dat ooit op het lezerspubliek is losgelaten. Het is geschiedenis verpakt in een spionageroman, heeft een ongekende rijkheid aan personages en verschuift in de loop van het kwartet van extravagant naar ingetogen. Het vraagt aandacht en ietwat van uithoudingsvermogen, maar de beloning volgt. Jericho mozaïek is een meer dan waardige afsluiter van een memorabel kwartet.

Jericho mozaïek van Edward Whittemore - oorspronkelijke titel Jericho Mosaic - verscheen bij Uitgeverij Luitingh in 2009, vertaald uit het Engels door Rob van Moppes.
367 blz, isbn 9789024548972

Tom Holland - De gang naar Canossa

Op de Tempelberg, waar naar voorzegd aan het einde der dagen de antichrist zou verschijnen in vreeswekkende, vlammende luister, bleef alles stil. Het bloedbad op de tempelrots was gruwelijk geweest en geen levend wezen roerde zich er nog. De lijken begonnen al te stinken in de zomerhitte.
De antichrist was niet verschenen.

***

Canossa, een dorp van 3500 zielen in Noord-Italië, zal niet velen bekend in de oren klinken. En toch begon volgens Tom Holland net daar de Westerse revolutie. Meer dan de reformatie is de 'gang naar Canossa' van de Duitse keizer Hendrik IV tot aan de burcht waar paus Gregorius VII verbleef, het beginpunt van de scheiding van kerk en staat, zoals we die nu min of meer kennen. Tot de jaren rond de eerste eeuwwende was de keizer - eerste de Franse, later de Duitse - de aardse vertegenwoordiger van God en verdediger van zijn belangen, meer dan de paus zelf, die vaak door de keizer werd aangesteld. De periode van pakweg 900 tot 1100 waarin deze omwenteling zich begon af te tekenen, was ook de periode van de verspreiding van het christendom over heel Europa, tot in het woeste land van de Noormannen. Ondertussen blijft de lang verwachte komst van de antichrist uit. De duizendste verjaardag van Jezus leek nochtans een uiterst geschikt moment.

Het was mooi geweest als Holland het belang van de strijd tussen Hendrik en Gregorius wat prominenter had kunnen uitspelen. Niet dat De gang naar Canossa niet boeiend zou zijn - de geschiedenis bevat een schat aan verhalen over verraad, overspel, plunderingen, overmoed, en wat nog meer - maar de samenhang is toch niet die van Hollands vorige boeken Rubicon en Het Perzische vuur. In zijn volgende boek, Het vierde beest, al aangekondigd bij dezelfde uitgever, zal Holland het hebben over het ontstaan van de islam. Benieuwd wat dat zal opleveren.

De gang naar Canossa van Tom Holland - oorspronkelijke titel Millennium - verscheen bij Athenaeum-Polak & Van Gennep in 2009, vertaald uit het Engels door Christien Jonkheer.
474 blz, isbn 9789025364038

Tom Naegels - Beleg

Achteraf zat Arno op de rand van het bed. Hij dronk zijn bier, waarvoor hij per slot van rekening betaald had. Hij dronk het hare: ze had echt genoeg gehad. Eigenlijk voelde hij niets. Geen schuld, geen opluchting, geen bevrediging. Ook Maria had zich neergelegd bij de situatie. Ze probeerde hem zelfs tot een tweede keer te verleiden. Ze graaide naar zijn ballen, maar miste.
'Je veux mon fric', stamelde ze.

***

Tom Naegels recycleert in Beleg deels de ingrediënten van Los, zijn vorige roman uit 2005, tevens verfilmd door Jan Verheyen. Het verhaal draait rond Arno en Judith, een autochtone Belg en een allochtone vrouw. Ze leren elkaar kennen dankzij Arno's vader Leon, om het zacht uit te drukken een kleurrijke figuur. Tijdens een trip naar Marseille bedriegt Arno Judith met een Masaï-vrouw. Is dat het einde van hun relatie?

Het migratiethema heeft Beleg gemeen met Los, maar de sfeer is luchtiger (waarschijnlijk omdat er geen kankerlijders in voorkomen). Naegels schrijft met gevoel voor humor, al schijnt er vaak de tristesse doorheen: oplichters die misbruik maken van asielzoekers, slechte woonomstandigheden. Beleg is aangenaam lezen, maar niet zo'n hoogvlieger als Los.

Beleg van Tom Naegels verscheen bij Meulenhoff | Manteau in 2009.
228 blz, isbn 9789085422198

Silvio D'Arzo - Avondlucht

Iemand heeft ooit gezegd dat wij allemaal, gedurende een bepaalde periode althans, een leven leiden dat niet helemaal het onze is, totdat opeens 'onze' dag komt, zoiets als een tweede geboorte, en pas dan krijgt ieder van ons zijn eigen, unieke leven.
Ik heb dat meer dan eens zien gebeuren. Maar in het geval van mevrouw Nodier, eigenaresse van het land dat aan het onze grenst, heb ik de indruk dat zij altijd haar eigen leven heeft geleid.

***

Silvio D'Arzo overleed op veel te jonge leeftijd in 1952, maar liet niettemin een mooi oeuvre na, waaronder het prachtige Andermans huis. Vertaalsters Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd selecteerden voor Avondlucht een zevental verhalen uit het verzamelde werk van D'Arzo. De onderwerpen zijn divers: een oude vrouw wordt gechanteerd, twee jongetjes verzinnen manier om er geen broertje bij te krijgen, een soldaat krijgt de moeilijkste opdracht uit zijn carrière. Het zijn stille verhalen, kwetsbaar ook, omdat er niet veel in gebeurt. Als je niet goed oplet lees je over elke nuance heen. Elk woord is van belang. Het zijn verhalen die je de tijd moet geven om open te bloeien. Het doet deugd dat in jachtige tijden ook dit soort rustpauzes nog een kans krijgt.

Avondlucht bevat zeven verhalen uit het werk van Silvio D'Arzo, geselecteerd en vertaald uit het Italiaans door Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd (Van Gennep, 2009). 
 96 blz, isbn 9789055151592

Philipp Meyer - Roest

We zakken af, het hele land, waarschijnlijk voor het eerst in de geschiedenis, en dat ligt niet aan die jongens met groen haar en een bot door hun neus. Persoonlijk ben ik niet gek op ze, maar die dingen zijn onvermijdelijk. Het echte probleem is dat de gemiddelde burger geen baan heeft waar hij goed in kan zijn. Als je dat kwijtraakt, raak je je land kwijt.

**

Roest is de eerste roman van Philipp Meyer, geboren in New York in 1974. Isaac en Billy, twee vrienden in een van god en klein pierke verlaten industriestadje, raken betrokken bij een moord. Het is Isaac die de dodelijke steen gooit naar een van de mannen die Billy bedreigen, maar het is Billy die de schuld op zich neemt en de bak in vliegt.

Isaac slaat op de vlucht, en laat zijn zus, die het stadje jaren geleden achter zich liet ondanks haar liefde voor Billy, achter bij hun zieke vader. Billy's moeder Grace vraagt zich intussen af wat ze verkeerd heeft gedaan, en vlucht in de armen van politieman Harris, die zijn carrière op het spel zet om Billy te beschermen.

Vriendschap, schuld, de harde realiteit van het leven: uitstekende ingrediënten voor een roman. Helaas besteedt Meyer te veel aandacht aan het desolate landschap. Elke pagina passeren we wel een paar vervallen fabrieksgebouwen, verlaten kolenmijnen en verouderde stadjes. De teloorgang van het industriële Amerika, met alle sociale gevolgen van dien, wordt er herhaaldelijk in gestampt. Roest is veel sfeer, maar bitter weinig verhaal.


Roest van Philipp Meyer - oorspronkelijke titel American Rust - verscheen bij De Bezige Bij in de zomer van 2010, vertaald uit het Amerikaans door Arjaan van Nimwegen.

395 blz, isbn 9789023441540

Roberto Saviano - De schoonheid en de hel

Zestien slachtoffers in nog geen zes maanden tijd. Elk ander democratisch land zou in zo'n situatie op zijn grondvesten schudden. Hier bij ons is er, ondanks alles, niet eens over gepraat. Ten noorden van Rome was er zelfs niemand op de hoogte van dit spoor van bloed en dit terrorisme, dat geen Arabisch spreekt en niet zwaait met een vlag met vijfpuntige sterren, maar dat beveelt en domineert zonder weerga.

**

Roberto Saviano is een superster sinds hij moest onderduiken voor de Napolitaanse maffia. Reden daarvoor was Gomorra, dat grote delen van het camorranetwerk ontsluierde. Na het tussendoortje Het tegenovergestelde van dood is er nu De schoonheid en de hel, een bundel van korte stukjes die hij schreef tussen 2004 en 2009.

Enkele stukjes gaan opnieuw over de maffia, maar zelden wordt er iets toegevoegd aan wat in Gomorra zo treffend werd verwoord. Uitzondering is Saviano's toespraak voor het Nobelprijscomité, waarin hij nadenkt over wat literatuur teweeg kan brengen. Zijn succes de wereld rond én de bedreigingen van de camorra bewijzen de kracht van de verteller. Saviano heeft het ook vaak over de gevolgen van de bedreigingen: steeds op je hoede moeten zijn, niet meer zonder bodyguards op stap kunnen gaan.

De vraag is of de wereld ook zit te wachten op Saviano's opinies over andere onderwerpen. Een stukje over voetballer Lionel Messi ís zelfs geen opinie, maar een ietwat gedramatiseerde biografie. Helaas zijn dat soort stukjes in de meerderheid.


De schoonheid en de hel van Roberto Saviano - oorspronkelijke titel La bellezza e l' inferno - verscheen bij Lebowski eind 2009, vertaald uit het Italiaans door Dorette Kromodikoro-Zwaans, Etta Maris, Karoline Sabbatino-Heybroek en Patrizia Zanin.

302 blz, isbn 9789048803002

Baden & Kenney - Bloedproef

Terwijl ze viel zag ze metaal blinken. De vuist van de aanvaller ontspande zich en er werd een klein glazen buisje zichtbaar. Annabelles laatste samenhangende gedachte was: waarom ik, lieve God, waarom ik?

***

Het begint met een klein wondje. Iemand neemt bloed af bij schijnbaar willekeurig gekozen mensen. Of is het niet iemand, maar een vampier, zoals de pers al snel besluit? Patholoog Jake Rosen raakt betrokken bij het onderzoek wanneer een eerste dodelijk slachtoffer valt. Tegelijk wordt zijn vriendin, advocate Manny Manfreda, ingeschakeld voor de verdediging van een jongeman die betrokken is bij terroristische activiteiten.

Het duo Rosen-Manfreda is een doorslagje van het schrijvende echtpaar Baden-Kenney, respectievelijk forensisch expert en advocate. Gelukkig drammen ze niet al te veel door over hun eigen vakgebied. Bloedproef is een vlot lezend boek met een kwinkslag hier en daar. Niet meteen het nieuwe meesterwerk waar we allemaal op zitten te wachten, maar wel een geslaagde mix van spanning, amusement én informatie: de Amerikanen kijken zowaar verder dan hun eigen staatsgrenzen. Onderhoudend infotainment.

Bloedproef van Baden & Kenney - oorspronkelijke titel Skeleton Justice - verscheen bij Cargo in 2009, vertaald uit het Engels door Daniëlle Stensen.

334 blz, isbn 9789023456001

Colum McCann - Laat de aarde draaien

Sommige mensen denken dat liefde het eind van de weg is en als je de mazzel hebt dat je het vindt, dan blijf je daar. Anderen zeggen dat het een rots wordt waar je vanaf rijdt, maar de meeste mensen die al een tijdje meelopen weten dat het gewoon iets is wat van dag tot dag verandert, en naarmate je ervoor vecht, krijg je het, of hou je het vast, of raak je het kwijt, maar soms is het er zelfs nooit geweest.

***

De Amerikaanse Ier Colum McCann draait al een eindje mee, met boeken als Het verre licht, Danser en Zoli, maar afgaande op de recensies in de Amerikaanse pers lijkt hij het daar nu pas echt gemaakt te hebben. Dat zal wel veel te maken hebben met het onderwerp van zijn nieuwste, Laat de aarde draaien. Misschien is een boek over de stad New York net iets minder te vatten voor de doorsnee Europeaan. Laat de aarde draaien is niettemin het lezen waard.

Het boek begint met de acrobatiek van een Fransman. Ene Philippe Petit spande in 1974 een koord tussen de twee Twin Towers en voerde er een nooit eerder vertoonde show op. Op alle straathoeken rondom de wolkenkrabbers bleven mensen kijken en staren naar zijn kunstjes. Op dat punt gekomen vliegt McCann uit over de stad, om altijd terug uit te komen bij dat ene punt: de Fransman Petit op zijn koord hoog boven de mensen.

Laat de aarde draaien schetst een beeld van het Amerika van 1974 via de levens van de gewone New Yorker: enkele vrouwen die een zoon verloren in Vietnam, een Ierse inwijkeling die vrede tracht te brengen onder de plaatselijke hoeren, een stel jongelui die de eerste hackoperaties uit de geschiedenis uitvoeren. Geleidelijk krijgen die levens ook raakvlakken, al stellen die niet zo veel voor. McCann's proza weerklinkt bij momenten als muziek, nu eens vrolijk huppelend, dan weer traag voorbijglijdend. An Englishman in New York moet het vanaf nu afleggen tegen een Irishman.

Laat de aarde draaien van Colum McCann - oorspronkelijke titel Let the Great World Spin - verscheen bij De Harmonie en Manteau in 2009, vertaald uit het Engels door Frans van der Wiel.

416 blz, isbn 9789061699170/9789022324532

2 x kort: Scandinavische speurneuzen

***

Het is altijd afwachten wat voor speurder die Scandinaven nu weer uit hun hoed gaan toveren. Een oude bok met een jong blaadje, dat hadden we nog niet gehad. Rolf Gordon Lykke maakt zich niet alleen zorgen over de trouw van zijn jonge echtgenote, hij is ook de beste inspecteur die Oslo rijk is. En dus komt de zaak van een seriemoordenaar die lijkt te handelen uit religieus fanatisme, op zijn bord terecht. Kjetyl Try bouwt mooi de spanning op en construeert een aardige plot, maar het had best wat snediger gemogen.

Laat de kinderen tot mij komen van Kjetil Try - oorspronkelijke titel La de små barn komme til meg - verscheen bij Q in 2009, vertaald uit het Noors door Ingrid Hilwerda en Carla Joustra.
330 blz, isbn 9789021437620

**

Peperkoekenhuis is het eerste deel van wat een trilogie moet worden rond Conny Sjönberg, hoofdinspecteur bij de politie van Stockholm. Geen idee waarom er per se drie delen moeten komen, maar misschien is dat gewoon de mode. Een vastgoedmakelaar wordt vermoord aangetroffen in de woonkamer van een oude vrouw. En er volgen nog lijken, alleen ziet niemand een link tussen de moorden. De lezer wel, want die krijgt het dagboek van de moordenaar voorgeschoteld. Helaas is daarmee het hele verhaal al vanaf het eerste hoofdstuk verteld. Sjönberg zelf is een beetje saai, met zijn perfecte gezinnetje, maar er loopt wel nog ergens een verkrachter vrij rond. En voila, daar is al de warmmaker voor deel twee.

Peperkoekenhuis van Carin Gerhardsen - oorspronkelijke titel Pepparkakshuset - verscheen bij Q in 2009, vertaald uit het Zweeds door Kim Snoeijing.
301 blz, isbn 9789021435565

Jens Lapidus - Snel geld

Ze pakten haar levend want ze weigerde te sterven. Misschien zorgde dat ervoor dat ze nog meer van haar hielden. Dat ze er de hele tijd was, dat ze echt voelde.
Maar dat was ook wat ze niet begrepen, wat hun fout zou zijn. Dat ze leefde, nadacht, aanwezig was. Hun val voorbereidde.

****

Snel geld is deel 1 van wat een trilogie moet worden, ook al is de nieuwe Zweedse wonderboy Jens Lapidus op dit moment nog maar aan deel 2 toegekomen. Na deel 1 overheerst de indruk dat Snel geld vooral een opstapje is naar meer. Een veelbelovend opstapje, dat wel.

Snel geld volgt een handvol protagonisten in de Stockholmse misdaadwereld. JW zet er zijn eerste stappen als drugsdealer. Voor hem is het een kans zijn povere afkomst voorgoed achter zich te laten en aansluiting te vinden bij zijn natuurlijke habitat: die van de rijke fuivers, die niet op een kroon meer of minder hoeven te kijken tijdens hun met coke en vrouwen gevulde nachten. Via de drugsscene komt hij in aanraking met Mrado, een lid van de Joegoslavische misdaadclan, en Jorge, een uit de gevangenis ontsnapte dealer. Elk proberen ze hun plaatsje te veroveren in de hiërarchie van ondergronds Stockholm. Het is geen verrassing dat dat niet zonder slag of stoot verloopt.

Als enkel boek beschouwd komt Snel geld wellicht iets te traag op gang. Lapidus neemt de tijd om de raderen van de macht te ontsluieren. Hij toont welke clans zich bezighouden met welk soort misdaad, hoe de winsten worden omgezet in wit geld. Hij focust daarbij wel op personen, die ook hun persoonlijke bagage meesleuren. JW, die een verdwenen zus betreurt, en Mrado, die vecht voor een gedeelde voogdij over zijn dochtertje. Die intro valt wat lang uit, maar als je er een trilogie van maakt, zou dat wel eens goed kunnen meevallen. De indrukwekkende finale belooft alvast veel goeds en werpt veel vragen op over hoe het verder zal gaan met JW, Mrado en Jorge. Benieuwd of Lapidus de hoge verwachtingen ook waarmaakt. Binnenkort in de boekhandel!

Snel geld van Jens Lapidus - oorspronkelijke titel Snabba cash - verscheen bij AW Bruna in het najaar van 2009, vertaald uit het Zweeds door Jasper Popma.

429 blz, isbn 9789022994443

De Verenigde Staten van McSweeney's

'Ik ben de dokter,' zei Gopi.
'Goeiemorgen, dokter,' zei Vicente glimlachend, en Gopi's gespannenheid zakte.
Toen stroopte Vicentes vriend zijn broekspijp op om Gopi de uitslag op zijn scheenbeen te laten zien, lelijke zwart met witte bulten, en alle mannen kwamen eromheen staan. En zo kreeg Gopi Kumar, oftewel dokter Raju Gopalarajan, zijn eerste patiënten.
(uit De vreemde carrière van dokter Raju Gopalarajan van Rajesh Parameswaran)

****

De titel doet ietwat vreemd aan voor wie niet vertrouwd is met McSweeney's, of voluit Timothy McSweeney's Quarterly Concern, een driemaandelijks literair tijdschrift dat ooit begon als podium voor auteurs die nergens anders aan de bak kwamen, maar tegenwoordig ook verhalen van gevestigde auteurs publiceert. Apart aan McSweeney's, overigens opgericht en geleid door Dave Eggers (zie ook o.a. UZVSVOB en Wat is de Wat), is echter de vorm. De laatste editie nam de vorm aan van een krant uit San Francisco, maar evengoed ziet het eruit als een stapel junkmail of een doos origamivouwwerk. Het ontlokt samensteller Nick Hornby de bedenking of al dat stilistische spektakel ook gelézen wordt. Daarom is het ook goed dat er een bundeling kwam van de beste verhalen uit McSweeney's, om aan te tonen dat ook de inhoud uitstekend is.

De Verenigde Staten van McSweeney's bevat verhalen van bekende en minder bekende auteurs. Roddy Doyle schrijft over een illegale arbeider, gechanteerd tot het uitvoeren van nog illegalere werkzaamheden. De jonge verhalenrevelatie Wells Tower staat er ook in (zie ook Alles verwoest, alles verbrand), zij het met een iets minder geslaagd verhaal. Verder ook grappige, soms absurde verhalen met heerlijke titels als Dikke dames zweefden als ballonnen door de lucht of De man die Michael Rockefeller opat (letterlijk!). De kwaliteit is doorgaans hoog, meestal valt er goed mee te lachen. Jammer dat je een fortuin betaalt aan verzendingskosten voor een abonnement op McSweeney's.

Zie ook: de site van McSweeney's

De Verenigde Staten van McSweeney's, samengesteld door Nick Hornby en Eli Horowitz - oorspronkelijke titel The United States of McSweeney's - verscheen bij Lebowski Publishers in het najaar van 2009, vertaald uit het Engels door Gerda Baardman, Anneke Bok, Aleid van Eekelen-Benders, Bart Gravendaal, Daphne de Heer, Inge de Heer, Johannes Jonker, Frank Lekens, Jan Mellema, Jan de Nijs, Patricia Piolon en Tjadine Stheeman.

459 blz, isbn 9789048802722

Martin Suter - De laatste Weynfeldt

Hij stond op, stapte in zijn leren pantoffels, trok zijn ochtendjas van donkerblauw kasjmier aan, ging naar de badkamer, kamde zijn haren, deed de kraag van zijn pyjama onder zijn ochtendjas goed en bekeek zichzelf in de spiegel.
De laatste Weynfeldt.

***

Adrian Weynfeldt is er een van de oude stempel. Vijftiger, vrijgezel, altijd deftig gekleed, discreet en genereus. Wanneer een van zijn jonge vrienden zich onbeschoft gedraagt, dan zegt hij daar niets van, ook al leeft het merendeel van die vrienden op zijn kosten. Weynfeldt is namelijk stinkend rijk, niet alleen dankzij het familievermogen, maar ook door zijn expertise in de kunstwereld. Het leven gaat zijn gangetje tot hij een mooie jonge vrouw ontmoet die hem doet denken aan zijn verongelukte vriendin. Maar met de verliefdheid doen ook fraude en bedrog hun intrede. Wat je ziet is niet noodzakelijk wat je krijgt. Mooi geconstrueerde roman met het beste van Zürich, het slechtste van de kunstwereld en een fantastische Adrian Weynfeldt.


Nog Suter: De donkere kant van de maan bij de dodo en een dossier op misdaadromans.nl


De laatste Weynfeldt van Martin Suter - oorspronkelijke titel Der letzte Weynfeldt - verscheen bij Signatuur in het najaar van 2009, vertaald uit het Duits door Herman Vinckers.
232 blz, isbn 9789056723132

Andrea Maria Schenkel - Bunker

Wat? Slachtoffer en dader.

Wie? De Duitse Andrea Maria Schenkel is 44 en woont in de buurt van Regensburg.

Genre: thriller

Sterren: ****

Ik moet de sleutels nog halen. Ze liggen op bed in de slaapkamer. De bunker in dus. Verdomme, de petroleumlampen zijn opgebrand. En ik had er nog wel twee voor elke kamer. Vreemd, ik dacht dat die dingen langer brandden. Wat een verspilling! Zes lampen in drie kamers. Allemaal op. Echt niet te geloven!

Recensie: IJzig spannend boek over een vrouw die ontvoerd en ergens op een afgelegen plek vastgehouden wordt. Dader en slachtoffer vertellen om beurt hun verhaal en vinden elkaar uiteindelijk in een gezamenlijk doel. Andrea Maria Schenkel schrijft proza zonder veel poespas. Ze verspilt geen tijd aan vastlopende politieonderzoeken of beschrijvingen van bosrijke landschappen. Bunker is een dun boekje, maar de spanning is wel op elk van de 120 bladzijden tastbaar aanwezig. Aanrader.

Meer van Andrea Maria Schenkel: Blik op het duister
Links: Wikipedia (Duits | Engels) - Schenkels website - dossier van misdaadromans.nl - recensies van de Volkskrant, Knack, misdaadromans.nl en nu.nl

Bunker van Andrea Maria Schenkel verscheen bij Signatuur in het najaar van 2009, vertaald uit het Duits door Katja Hunfeld-Bekker.
121 pagina's, isbn 9789056723354

Uwe Tellkamp - De Toren

Wat? Het einde van het communisme.

Wie? Uwe Tellkamp (Dresden, 1968) is een Duitse arts en auteur.

Genre: historische roman

Sterren: ***

'Wat er nu is, is niet wat het was. Dat kun je niet vergelijken. Nee, nee. Nu: Dresdengrad. Een provincie van de USDR: Unie der Duitstalige Sovjetrepublieken.' Al tientallen jaren ruïnes. Elektrificatie plus veel braakliggende terreinen, lelijke hoofdverkeerswegen, tochtige systeembouwwijken, vijftien verdiepingen hoge gebouwen, als grote blokken in het vermaarde, nu beschadigde Canaletto-silhouet geheid. En vroeger: 'Waren we een residentie. Residentie! Tja, vroeger...' Ze zuchten.

Recensie: De Toren van Uwe Tellkamp wordt alom beschouwd als de eerste grote roman over de roemloze ondergang van het communisme in Oost-Duitsland, nu goed twintig jaar geleden. Hij beschrijft erin het leven van enkele gezinnen uit de middenklasse, ook al bestaat die in theorie niet eens. Het is een grote familie, verspreid over enkele huizen. Christian Hoffman woont er met zijn broer en ouders. Vader Richard is chirurg; oom Meno, die enkele huizen verderop woont, is bioloog, maar heeft een baan als uitgever. Nog twee andere ooms wonen in dezelfde buurt. Christian zelf is scholier, tot hij zijn legerdienst aanvat, 'vrijwillig' uitgebreid tot drie jaar, omdat hij anders zijn verhoopte artsenstudies wel mag vergeten.

Via al die levens vormt Tellkamp een beeld van de communistische maatschappij op haar laatste benen. Voor zowat alle basisproducten is er een tekort. De bureaucratie tiert welig, maar is te omzeilen mits de juiste gunsten verleend worden. Er is geen privacy: altijd kan een lid van de Partij staan meeluisteren. Zelfs het eigen huis is niet veilig, want daarin worden naar goeddunken van de overheid kamers ter beschikking gesteld van wildvreemden.

Dankzij de uiteenlopende karakters, van een scholier/soldaat over een arts en een uitgever tot een doktersvrouw die het heft in eigen handen neemt, krijg je een zeer uitgebreid en af en toe aangrijpend beeld van het laatste decennium voor de val van de muur. Aan de andere kant verliest Tellkamp zich te vaak in ondoordringbare bedenkingen, gevat in zinnen die, als ze al ooit eindigen, toch minstens een halve pagina in beslag nemen. De Toren: monumentaal, maar o zo taai.

Links: wikipedia (Duits) - De Arbeiderspers - recensies van Knack, 8weekly, nrcboeken, Cutting Edge en Trouw
Google Maps: De Toren op de wereldkaart

De Toren van Uwe Tellkamp - oorspronkelijke titel Der Turm - verscheen bij De Arbeiderspers in het najaar van 2009, vertaald uit het Duits door Goverdien Hauth-Grubben.
852 pagina's, isbn 9789029571937

Wells Tower - Alles verwoest, alles verbrand

Wat? The American way of life.

Wie? Tower Wells (1973) is een Amerikaanse schrijver van korte verhalen en non-fictie.

Genre: korte verhalen

Sterren: ****

Als jonge leugenaar kun je het meestal aardig bont maken, ervan uitgaande dat volwassenen belangrijkere dingen aan hun hoofd hebben dan een jongen betrappen op elk spelletje dat hij probeert te spelen. Maar je stiefvader lijkt alle tijd te hebben om alles wat uit jouw mond komt in overweging te nemen en in twijfel te trekken. Hij is vaak dagen bezig om bewijs te vergaren dat het jouw tandafdrukken zijn op een pen waarvan je beweert dat je er niet op gekauwd hebt.

Recensie: Wells Tower (het is altijd even nadenken of Tower zijn voor- of achternaam is) geldt in de Verenigde Staten als een grote belofte. Hij schreef al verhalen voor enkele belangrijke tijdschriften, en debuteerde vervolgens in boekvorm met Everything Ravaged, Everything Burned, een bundel van negen korte verhalen. Op het iets minder geslaagde titelverhaal na zijn het originele en geestige stukjes, gewoon over een paar mensen ergens in Amerika, maar wel telkens met een kleine onverwachte twist erin. Nooit geweten dat korte verhalen ook zo áf kunnen zijn.

Links: wikipedia (Engels) - De Arbeiderspers - interview van nrc boeken - recensies van Cutting Edge en nrc boeken

Alles verwoest, alles verbrand van Wells Tower - oorspronkelijke titel Everything Ravaged, Everything Burned - verscheen bij De Arbeiderspers in het najaar van 2009, vertaald uit het Engels door Auke Leistra.
213 pagina's, isbn 9789029571944

Robert Harris - Lustrum

Wat? Politiek.

Wie? Robert Harris (Nottingham, 1957) is voormalig journalist en schrijver van historische boeken.

Genre: historische roman

Sterren: ****

'Wanhoop niet, Cicero,' zei Celer na enige tijd kordaat. 'Hij is nog niet eens tribuun, en zal dat ook niet worden als het aan mij ligt.'
'Crassus kan ik verslaan,' antwoordde Cicero. 'Pompeius kan ik te slim af zijn. Zelfs Caesar heb ik in het verleden in bedwang weten te houden. Maar alle drie samen, en met Clodius als hun wapen?' Hij schudde vermoeid zijn hoofd. 'Hoe overleef ik dit?'

Recensie: Wie heeft fantasie nodig als je in de geschiedenis voldoende stof vindt voor een hele serie boeken? Lustrum is deel twee in Robert Harris' serie rond de Romeinse redenaar en politicus Cicero, gezien door de ogen van zijn secretaris Tiro. Het is het jaar 63 voor Christus, Cicero is verkozen tot consul. Als leider van de senaat moet hij het opnemen tegen potentiële dictators als Pompeius en Caesar.

Voormalig journalist Robert Harris doet de geschiedenis herleven in Lustrum, een politieke thriller van de bovenste plank. De macht veroveren is het hoogste doel van veel Romeinen, en niet allemaal nemen ze daarbij evenveel scrupules in acht. Cicero blijft overeind als verdediger van de democratie, zoals die er toen uitzag. Maar Harris schetst ook een ander beeld dan dat van de rots in de branding. Hij toont ook de ijdele Cicero, overtuigd van zijn eigen gelijk, steeds bereid tot duistere akkoorden in de achterkamers, zelfs als hij daarvoor zijn vrienden moet verraden. Harris beschrijft de trucs en handigheden die ook in de hedendaagse politiek nooit ver weg zijn. Alleen al daarom is Lustrum lezen een must.

Links: wikipedia - uitgeverij Cargo - recensies van nu.nl en Gerd Boeren

Lustrum van Robert Harris - oorspronkelijk uitgegeven onder dezelfde titel - verscheen bij De Bezige Bij | Cargo in het najaar van 2009, vertaald uit het Engels door Janneke Zwart.
396 pagina's, isbn 9789023456322

Gunnar Staalesen - De vrouw in de koelkast

Wat? Olie en vrouwen.

Wie? Gunnar Staalesen (1947) is een Noorse auteur van romans, hoorspelen en toneelstukken.

Genre: thriller

Sterren: ***

'Het is een hel, zal ik je zeggen... maar het levert natuurlijk geld op, dus het is kiezen of delen: een paradijs zonder geld... of een hel met.'
Ik geloofde hem. Dronkaards en taxichauffeurs vertellen de waarheid.

Recensie: De Noor Gunnar Staalesen was een van de eerste Scandinavische thrillerschrijvers die doordrongen tot in de lage landen. Na de pioniers Sjöwall en Wahlöö, uiteraard, maar net voor Mankell, Fossum en zoveel anderen in hun kielzog het hier goed begonnen te doen. In tegenstelling tot die nieuwkomers is Staalesen terug in de vergeethoek beland. Pas met de verfilming van zijn Varg Veumboeken, onlangs uitgebracht op dvd, probeert uitgeverij Manteau daar weer verandering in te brengen, met twee heruitgaves: De vrouw in de koelkast en Het uur van de wolf.

De vrouw in de koelkast speelt zich grotendeels af in Stavanger, een stad die boomt dankzij de olielagen die op de Noordzeebodem worden aangeboord. Met het geld heeft ook de misdaad er voet aan wal gekregen. Slecht nieuws voor het vissersstadje, maar misschien wel goed nieuws voor Varg Veum, die in het grotere Bergen een detectivebureau heeft. Veum is een grote, blonde, Noorse god met een zwak voor vrouwen en een klein hartje, altijd bereid zijn nek uit te steken en de slagen op te vangen. Gewapend met zijn sarcastische humor moet hij op zoek naar Arne Samuelson, die volgens zijn moeder spoorloos is verdwenen uit zijn appartement in Stavanger. Samuelsen is inderdaad niet te bespeuren, stelt Veum ter plaatse vast, alleen is er iets anders in de plaats gekomen: een vrouwenlijk in de koelkast.

Een zoektocht vol hinderlagen, gelegd door mooie vrouwen en/of meedogenloze misdadigers, leidt Veum naar een misschien iets té verrassende ontknoping. Maar met de sfeer zit het goed: tal van kwinkslagen in een vissersdorp dat de roep van het geld niet kan weerstaan. Amusant.

Links: Noordse literatuur - BlueOwl Books - uitgeverij Manteau - recensies van BlueOwl en crimezone.nl
Google Maps: De vrouw in de koelkast op de wereldkaart

De vrouw in de koelkast van Gunnar Staalesen - oorspronkelijke titel Kvinnen i kjøleskapet - verscheen bij Manteau in 1996 en in een nieuwe uitgave in 2009, vertaald uit het Noors door Annemarie Smit.
245 pagina's, isbn 9789022324226