Pagina's

24 januari 2010

Uwe Tellkamp - De Toren




Wat? Het einde van het communisme.

Wie? Uwe Tellkamp (Dresden, 1968) is een Duitse arts en auteur.

Genre: historische roman

Sterren: ***


'Wat er nu is, is niet wat het was. Dat kun je niet vergelijken. Nee, nee. Nu: Dresdengrad. Een provincie van de USDR: Unie der Duitstalige Sovjetrepublieken.' Al tientallen jaren ruïnes. Elektrificatie plus veel braakliggende terreinen, lelijke hoofdverkeerswegen, tochtige systeembouwwijken, vijftien verdiepingen hoge gebouwen, als grote blokken in het vermaarde, nu beschadigde Canaletto-silhouet geheid. En vroeger: 'Waren we een residentie. Residentie! Tja, vroeger...' Ze zuchten.


Recensie: De Toren van Uwe Tellkamp wordt alom beschouwd als de eerste grote roman over de roemloze ondergang van het communisme in Oost-Duitsland, nu goed twintig jaar geleden. Hij beschrijft erin het leven van enkele gezinnen uit de middenklasse, ook al bestaat die in theorie niet eens. Het is een grote familie, verspreid over enkele huizen. Christian Hoffman woont er met zijn broer en ouders. Vader Richard is chirurg; oom Meno, die enkele huizen verderop woont, is bioloog, maar heeft een baan als uitgever. Nog twee andere ooms wonen in dezelfde buurt. Christian zelf is scholier, tot hij zijn legerdienst aanvat, 'vrijwillig' uitgebreid tot drie jaar, omdat hij anders zijn verhoopte artsenstudies wel mag vergeten.

Via al die levens vormt Tellkamp een beeld van de communistische maatschappij op haar laatste benen. Voor zowat alle basisproducten is er een tekort. De bureaucratie tiert welig, maar is te omzeilen mits de juiste gunsten verleend worden. Er is geen privacy: altijd kan een lid van de Partij staan meeluisteren. Zelfs het eigen huis is niet veilig, want daarin worden naar goeddunken van de overheid kamers ter beschikking gesteld van wildvreemden.

Dankzij de uiteenlopende karakters, van een scholier/soldaat over een arts en een uitgever tot een doktersvrouw die het heft in eigen handen neemt, krijg je een zeer uitgebreid en af en toe aangrijpend beeld van het laatste decennium voor de val van de muur. Aan de andere kant verliest Tellkamp zich te vaak in ondoordringbare bedenkingen, gevat in zinnen die, als ze al ooit eindigen, toch minstens een halve pagina in beslag nemen. De Toren: monumentaal, maar o zo taai.

Links: wikipedia (Duits) - De Arbeiderspers - recensies van Knack, 8weekly, nrcboeken, Cutting Edge en Trouw
Google Maps: De Toren op de wereldkaart

De Toren van Uwe Tellkamp - oorspronkelijke titel Der Turm - verscheen bij De Arbeiderspers in het najaar van 2009, vertaald uit het Duits door Goverdien Hauth-Grubben.
852 pagina's, isbn 9789029571937

Geen opmerkingen: