Pagina's

18 juni 2011

Antonio Pennacchi - Het Mussolinikanaal


Ze vertrokken met zijn zessen en als u de foto's ziet - want die zijn er nog, met al mijn ooms poserend in militie-uniform, foto's die later zijn gemaakt, in de Agro Pontino, toen ze allemaal al volwassen waren - dan is goed te zien dat ze schuin over hun zwarte hemd de lictorenbundel dragen, want ze waren alle zes 'Mars op Rome'; die onderscheiding kwam hun rechtens toe, en ik maak me sterk dat er in Italië weinig gezinnen waren met zoveel zonen die allemaal 'Mars op Rome' en 'Lictorensjerp' waren, en oom Turati, zei ik al, was nog geen zestien en hij was het zwaarst bewapend, met een heel stel dolken en handgranaten aan zijn riem. En in de nacht van 26 oktober, toen de 18BL net vertrokken was, stond mijn oma in het pikkedonker naar de hoofdweg te schreeuwen: 'Idioten, er moet hier gezaaid worden.'

*****

Italië verzuipt zowat in de literaire prijzen, maar de meest prestigieuze en meest bekende is de Premio Strega, al sinds 1947 jaarlijks uitgereikt aan het beste Italiaanse fictieboek. Op de erelijst namen als Tomasi Di Lampedusa, Primo Levi, Umberto Eco en Sandro Veronesi. De recentste winnaar is Antonio Pennacchi voor Het Mussolinikanaal.

De huidige provincie Latina was lange tijd een te mijden gebied wegens malaria en struikrovers. Tot Mussolini er in de jaren 1930 in slaagde de moerassen droog te leggen. Trouwe fascistische families uit het Noorden kregen er een lap grond en een boerderij aangeboden. Pennacchi stamt zelf uit zo een kolonistenfamilie uit Veneto. Het verhaal van de familie Peruzzi is dan ook een beetje zijn eigen verhaal. Zoals hij zelf zegt: 'het boek waarvoor ik op de wereld ben gekomen'.


Het Mussolinikanaal volgt de loop van de Italiaanse geschiedenis. Toevallig komen de Peruzzi's in het kamp van de fascisten terecht, nog voor die in 1922 aan de macht komen. De Peruzzi's maken kennis met de fascistische leiders en met Mussolini zelf, die hen zich altijd zal blijven herinneren. De Peruzzi's worden beloond voor hun steun met een boerderij in de Agro Pontino. De familie is daarmee eindelijk beter gewapend tegen de armoede. Maar dan breken de oorlogen uit: eerst in Ethiopië, later in Europa, aan de zijde van de Duitse bondgenoot. Geen slagveld zonder Peruzzi in de frontlinies.

De alwetende verteller in Het Mussolinikanaal, een Peruzzi-telg die de feiten zelf niet heeft meegemaakt, vertelt over zijn familie als speelbal van het lot. Het plichtsbesef is groot, tegenover de Italiaanse natie, maar ook tegenover elkaar. De broers nemen het voor elkaar op, tot bloedens toe. Tussendoor moet gezaaid en geoogst worden, onder het alziende oog van oma Peruzzi, die als een ware matrone waakt over haar nakomelingen.

Pennacchi's Het Mussolinikanaal is een prachtig familie-epos, meesterlijk verteld, met kleurrijke figuren. Het is het verhaal van het Italiaanse fascisme en van een familie die haar deel van de klappen opvangt, maar uiteindelijk tot niet veel meer in staat is dan de geschiedenis te ondergaan.

Het Mussolinikanaal van Antonio Pennacchi - oorspronkelijke titel Canale Mussolini - verscheen bij De Bezige Bij in 2011, vertaald uit het Italiaans door Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd.
512 blz, isbn 9789023463443

1 opmerking:

Dr. Paul W.A.Th. van der Laan zei

lophoMet Jaume Cabré Stemmen van de Pamano is dit het beste boek dat ik in de afgelopen twintig jaar gelezen heb! Magistraal! Je wordt volkomen meegevoerd in de kleurrijke gebeurtenissen van een kolonistenfamilie ten tijde van de door Mussolini geëntameerde drooglegging van de Pontijnse moerassen. Je waant je als het ware zelf een familielid. De vertelling geschiedt in een fenomenaal authentieke stijl en taal, zoals de mensen toen, in hun schitterende, boerse dialect gesproken moeten hebben. Dat laatste komt niet helemaal tot zijn recht - de vertaalsters leggen ook uit waarom dat niet kon worden gerealiseerd. Ik heb echter tegelijkertijd de Italiaanse versie gelezen en dan voel je je nog meer bij de familie thuis!
Het boek leest werkelijk als een trein. Ook de ware romantiek ontbreekt niet - zij het in een ongebruikelijke vorm. Het einde is ontroerend en de allerlaatste zin bevat een onthulling waar je stil van wordt! Zeer aanbevolen!
De vertaling is prima, op een enkele misser na: de vertaalsters laten een priester die de Laatste Sacramenten gaat brengen op weg gaan met een ciborie, als vertaling van het Italiaanse pisside. Dat is in werkelijkheid een zogeheten pyxis, een klein doosje waarin de hostie wordt bewaard, terwijl een ciborie een grote kelk is die tijdens het Misoffer wordt gebruikt en de hosties voor alle gelovigen bevat. Deze ciborie wordt natuurlijk niet door de priester meegenomen om die ene hostie voor de stervende in te doen! Overigens niets dan lof voor de vertaling!!

Dr. Paul W.A.Th. van der Laan