****
Eindelijk eens de tijd gevonden om No time te lezen, Naomi Kleins uitgebreide werk over de klimaatcrisis. Intussen is het al niet meer vijf vóór, maar zes ná twaalf. Als het de bedoeling is - en dat is het minste dat we kunnen doen - de temperatuurstijging onder de twee graden te houden (waartoe de wereldgemeenschap zich sindsdien in Parijs ook toe verbonden heeft), dan moeten we daar ook dringend naar handelen. En dat zal niet lukken door verder te doen zoals we nu bezig zijn.
Er is een drastische omslag nodig. Een beetje zoals de shocktherapie die al vaak werd toegepast door Wereldbank en IMF (zoals zeer uitgebreid gedocumenteerd in De shockdoctrine), maar dan in omgekeerde richting, organisch groeiend, uitgaande van lokale gemeenschappen, dorps- en gemeentebesturen die de energieverdeling weer in eigen handen nemen, native gemeenschappen die hun jacht- en visgebieden beschermen tegen schaliegaswinners en mijnbouwers.
Klein maakt snel komaf met de goede bedoelingen van de olie-industrie, van wie het doel enkel kan zijn altijd voldoende reserves achter de hand te houden, via desnoods steeds risicovollere ontginningsmethodes. Denk aan diepzeeboringen, schaliegaswinningen en exploitatie van het noordpoolgebied. Maar Klein maakt ook de rekening op van zij die denken dat we wel een technologische oplossing zullen vinden, als dat nodig is. En zelfs de milieubewegingen zijn niet veilig. Een van de grootste Amerikaanse milieuverenigingen baatte jarenlang op eigen houtje een olieput uit. Middenin een natuurgebied, jawel.
Klein, als Canadese, richt haar pijlen vooral op dergelijke Amerikaanse toestanden. In Europa lijkt de onvoorwaardelijke overgave aan de olie-industrie, en het kapitalisme als geheel, iets minder groot. Duitsland heeft bijvoorbeeld de omslag gemaakt naar hernieuwbare energie, Frankrijk verbood als eerste land fracking, nadat het water dat uit een man zijn kraan kwam uiterst ontvlambaar bleek. Maar ook hier dreigt gevaar. Steun voor hernieuwbare energie - onontbeerlijk in de sector, en broodnodig als we verdere opwarming willen voorkomen - wordt al snel volgens allerhande handelsakkoorden als illegaal bestempeld en veroordeeld voor internationale tribunalen.
En zo komen we bij Kleins stokpaardje, en de kern van haar betoog: beterschap voor het klimaat komt er pas als ook enkele hoekstenen van het kapitalisme onderuit gaan. Zolang de overheid niet regulerend optreedt tegen vervuilende industrieën, zolang de premisse van eeuwige groei voor de olie-industrie blijft bestaan, zolang zal het klimaatprobleem niet opgelost geraken. De milieustrijd wordt zo ook een sociale strijd, een strijd voor meer gelijkheid. Om af te sluiten met Kleins eigen woorden:
Als onderdeel van het project om de emissies omlaag te krijgen naar het door veel wetenschappers aanbevolen niveau hebben we weer de kans om beleidsvormen te promoten die levens drastisch verbeteren, de kloof tussen arm en rijk dichten, grote aantallen goede banen creëren en de democratie van onderop versterken. In plaats van de ultieme uiting van de shockdoctrine, het verwoede graaien en onderdrukken, kan klimaatverandering een volksshock worden, een slag van onderen toegebracht.
No time van Naomi Klein - originele titel This Changes Everything - verscheen bij De Geus in 2014.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten