Henning Mankell - Aan de oever van de tijd

Wie? De Zweed Henning Mankell, vooral bekend van zijn Wallander-thrillers, schrijft ook boeken over Afrika.

Wat? Afrika in al haar facetten.

Genre: roman

Sterren: ***

En Samira bedacht dat het geheim heel simpel was, dat Afrika altijd de last van de zwarte en de redding van de blanke was geweest. In de vele jaren dat ze had geleefd had ze de drommen blanken gezien die uit alle windstreken arriveerden, met hun traktaten en hun snorren, met hun hebzucht en hun goden en hun kasboeken. Ze hadden gedood en geplunderd en al waren de tijden intussen veranderd, ze hadden de grond vergiftigd met hun monsters*, en nu had Marta met haar hak de kop van zo'n ondier geraakt en hij had uitzinnig van woede teruggeslagen en haar en het kind gedood.

*landmijnen

Recensie: Het grote succes overkwam Mankell natuurlijk dankzij de Wallanderverhalen, maar daarnaast schrijft hij ook mooie romans over Afrika. Aan de oever van de tijd is er zo eentje. Mankell verliest zich soms in symboliek als 'In Afrika heb ik nooit iemand zien wachten op een bus waarvan niemand wist of hij zou komen. De reis maakte je toch, langs onzichtbare innerlijke wegen. In voertuigen die deden denken aan opzichtige insecten.', wat zeker de eerste bladzijden nogal afremt. Gelukkig komt daar verandering in met de introductie van Felisberto, een oude Afrikaan die het verhaal van zijn familie vertelt. In een reeks van levensverhalen en anekdotes legt Mankell de ziel van Afrika bloot, van het kolonialisme, over de droom van de onafhankelijkheid, tot de gelukzoekers die de boot nemen naar Europa.

Het mooiste verhaal: een man vraagt tien dollar aan een Westerse bank om een paar schoenen te kopen. Hij wil overal te lande oude liederen en sagen vastleggen voor het nageslacht. In zijn hoofd weliswaar, want hij kan niet lezen of schrijven. Een archeologische expeditie, schrijft de bankier in zijn boek. Is tien dollar wel voldoende, vraagt hij nog. 'Ik heb niet meer nodig', antwoordt Alberto. Enkele weken later wordt de aanvraag geweigerd. 'Het is lastig voor ons om dat in te willigen. Tienduizend was makkelijker geweest. Honderdduizend zou geen enkel probleem zijn geweest.' Alberto gaat toch op stap, zonder schoenen. Jaren later verschijnt een groep wetenschappers uit Europa om de liederen en verhalen vast te leggen op band. Zij waren 'slim genoeg om niet alleen geld voor een paar schoenen te vragen.' Van een cultuurkloof gesproken.

Mankell heeft bijna 25 jaar aan dit boek gewerkt. Het wachten is de moeite waard gebleken.

Meer van Mankell: Labyrint - Midzomermoord - Dwaalsporen
Links: Mankell bij Ine Jacet - De Geus - officiële website (Engels)

Aan de oever van de tijd van Henning Mankell verscheen bij De Geus in 2007, uit het Zweeds vertaald door Clementine Luijten. ISBN 9789044504156.