José Rodrigues Dos Santos - interview

Een echte eye-opener

Zeven. Zoveel namen telt het onderwerp 'Portugese schrijvers' op Wikipedia. Op José Saramago na zijn het nobele onbekenden. Eén naam ontbreekt in het lijstje: José Rodrigues Dos Santos. In eigen land verkocht hij al meer dan een miljoen boeken, en ook in het buitenland groeit zijn aanhang. Zijn boeken verschijnen nu al in zestien talen. Dos Santos' handelsmerk: het échte enigma.

José Rodrigues Dos Santos werd geboren in Mozambique. In 1974, met het instorten van de koloniale macht, verhuisde hij met zijn ouders naar Portugal.

"Ik was toen tien jaar, en ging alleen nog terug naar Mozambique voor korte bezoeken. Of die periode in Afrika mij beïnvloed heeft? Alleen zoals een kind kan beïnvloed worden door gebeurtenissen, neem ik aan."

Later werd hij journalist bij de Portugese televisie. Hij bracht verslag uit over (burger)oorlogen in Angola, Oost-Timor, Palestina, Bosnië en Irak. Hij geeft ook les in journalistiek aan de universiteit van Lissabon. Zijn eerste boek schrijft hij in 2002.

"Dat ik boeken ging schrijven, was bijna per toeval. Ik was niet zeker of de Portugese lezers mijn boeken zouden kunnen smaken. Laat staan dat ze over de hele wereld vertaald zouden worden. Mijn eerste boek, The Isle of Darkness, ging over een Timorese familie tijdens de Indonesische bezetting van het eiland. Het verkocht niet goed, maar mijn tweede boek wel. The Captain’s Daughter is een liefdesverhaal dat zich afspeelt tijdens de Eerste Wereldoorlog. Portugese troepen vochten toen mee aan het Vlaamse front. Daarna schreef ik Codex 632, het eerste boek in de reeks rond Tomás Noronha, over de ware identiteit van Christoffel Columbus."

Noronha is professor cryptografie, en doet niets liever dan mysterieuze codes breken.

"Ik ben nochtans zelf geen puzzelfanaat. Ik verkies de puzzels van het leven boven de kruiswoordpuzzels in de krant. Weet je waarvan ik hou in een boek? Een echt mysterie. Niet iets louter fictief. Ik wil me bezighouden met échte enigma's."

Nederland en Vlaanderen maakten kennis met Noronha in De Godsformule, deel twee uit de reeks.

"De Godsformule is geen boek over religie, maar over wetenschap. Ik denk dat God geen religieus onderwerp meer is, maar een wetenschappelijk probleem. Het grappige is dat de wetenschap het mysterie al ontsluierd heeft, maar dat is weinig mensen bekend. Zelfs veel wetenschappers zijn er zich niet van bewust. De Godsformule gaat over het grootste mysterie van allemaal: het bestaan van God en de zin van het leven. En dat verpakt in een thriller over liefde en spionage."

Dit voorjaar verscheen Het zevende zegel, opnieuw een thriller met Tomás Noronha, maar ditmaal over de klimaatverandering.

"Ik denk niet dat ik mijn lezers meer bewust maak van de problemen waar we voor staan, maar wel dat ik ze bewust maak van de details. De olievoorraden geraken langzaamaan uitgeput. Dat is de grote revelatie van het boek. Weinig mensen beseffen wat het betekent. De vraag naar olie groeit snel, en tegelijk zit de productie op een piek. Eerder vroeg dan laat gaan de prijzen stijgen. Wat zal er gebeuren wanneer een vat olie 200 dollar kost? Kan de wereldeconomie dat overleven? Vragen met een directe impact op ons leven die in Het zevende zegel worden behandeld."


Is die bewustmaking van het publiek een belangrijke drijfveer?

"Ik schrijf nooit een thriller gewoon om een thriller te schrijven. Duizenden andere schrijvers doen dat al. Mijn boeken verschillen daarvan omdat alle historische en wetenschappelijke informatie non-fictie is. Het zijn, als je wil, real-life thrillers. Ik gebruik de fictie van de thriller om een reëel onderwerp aan te brengen, met echte informatie. Je vermaakt jezelf met een goede thriller terwijl je iets leert over jezelf, over de wereld en over het leven."

Het zevende zegel brengt een dreigende boodschap over een naderende apocalyps. Ben je niet bang dat het publiek die boodschap zal afdoen als een fictief plot van een thrillerauteur?

"Zeker niet. De informatie in het boek is niet fictief. Weet je wat er gebeurde toen het boek gepubliceerd werd in Portugal? Ik werd gevraagd in het parlement te gaan uitleggen wat er aan de hand was met de olievoorraden. Door dit boek investeerde mijn land zwaar in zonneënergie en windmolens. Portugal heeft nu het grootste zonnepark ter wereld en het grootste windmolenpark van Europa. Vijf nieuwe stuwdammen worden gebouwd voor de productie van elektriciteit. Dat is de kracht van het boek."

Sinds Het zevende zegel verscheen in 2007 groeide over heel de wereld de bezorgdheid over het klimaatprobleem.

"In Kopenhagen zijn enkele stappen in de goede richting gezet. Maar of dat voldoende zal zijn? De mensen zullen wakker worden wanneer olie 200 dollar per vat kost. Hopelijk is het dan nog niet te laat. Je kan je al informeren en voorbereiden door Het zevende zegel te lezen. Geloof me, het is een echte eye-opener."

In Portugal is intussen al een nieuwe Noronha verschenen, The Wrath of God, over religie en atoombommen. Uitgeverij Q zal ook het nieuwe boek uitbrengen. We kijken al uit naar 2011.